Die Suid-Afrikaanse afdeling van die Afrika-unie (AU) se portuuroorsigmeganisme (APRM) verwelkom die standaard-konsep-verordening wat deur minister Velenkosini Hlabisa ingestel is.
Die verordening spreek die onlangse uitbreek van voedselvergiftiging aan wat hoofsaaklik kinders behels wat na bewering kos by spaza-winkels gekoop het, en het ten doel om sakeomgewings en gesondheidstandaarde te verbeter.
Die APRM meen egter dat watter wetlike ingrypings ook al gedoen word, net so doeltreffend sal wees as die vermoë om dit te polisieer.
Benewens die monitering van gesondheids- en veiligheidsrisiko’s verbonde aan informele handel, glo die APRM dat artikel 22 van die Grondwet, wat burgers die reg waarborg om hul handel of beroep vrylik te kies, behoorlik in ag geneem moet word.
Die APRM meen dat die uitdagings wat die spaza-winkelsektor of informele besighede tans mee te kampe het, oorweeg moet word in die breër konteks van die behoefte om township- en landelike ekonomieë en lewensbestaan ??te herbou.
Die APRM stel regs- en polisiëringsingryping voor wat gemeenskapsgesondheid- en veiligheidskwessies sal balanseer met die behoefte om die strukturele kwessies wat tot die huidige penarie gelei het die hoof te bied.
’n Paar van die voorgestelde regulasies en vereistes wat in die toekoms deur die regering en gemeenskappe oorweeg sal word, sluit in:
• Die plaaslike owerheid moet spaza-winkels lisensieer.
• Belastingregistrasie is noodsaaklik.
• Operateurs moet behoorlike identifikasiedokumentasie hê, as Suid-Afrikaners; en in die geval van buitelanders, toepaslike visum- of regsdokumente.
• Winkels moet by die Kommissie vir Intellektuele Eiendom en Maatskappye (CIPC) geregistreer wees vir slegs buitelanders en buitelandse maatskappye.
• Spaza-winkels mag nie goedere wat verval het, verkoop nie.
• Die oorplaas van produkte na ’n ander verpakking as die oorspronklike is streng verbode.
• Niemand mag in die spaza-winkels slaap of was nie.
• Spaza-winkels moet skoon en higiënies gehou word.
• Verbruikers moet hul geld terug kan kry in gevalle dat onveilige of ongesonde produkte aan hulle verkoop is, of in gevalle waar hulle vind dat met die produk gepeuter is.
